Bioqrafia

Hovard Fillips Lavkraft

Doğulub 20 avgust 1890, Providens, Rod-Aylend,  ABŞ —  öıüb 15 mart 1937, ordaca -amerika yazıcısı, şair və jurnalist. Mistika, dəhşət və fentezi janrlarında yazaraq, onları orijinal stildə uyğunlaşdırmışdir. Ktulhu miflərinin Banisidir. Robert Govardla bərabər fentezi janrının əsasını qoyanlardan biri sayilır. Lavkraftın sağlığında onun yaradıcılığı böyük popularlıqla istifadə olunmurdu, amma vəfatından sonra onlar bizim cadaşmız olan kütləvi mədəniyyətin formalaşmasına güclü təsir göstərdi. Onun yaradıcılığı o gədər unkikaldir ki, Lavkraft əsərləri xüsusi "lavkraft dəhşətləri" adlanan podjanra ayrılırlar

Lavkraft Providenstə doğulub (ABŞ, Rod-Aylend ştatı). O ticarət agenti Uilfid Skott Lavkraft və Sara  Syüzan Fillips Lavrkraftarın ailəsində  yegənə uşaq idi. Məlumdir ki, onun əcdadları Massaçusets görfəzi koloniyası  vaxtından Amerikada yaşayirdılar (1630). Govardın üç yaşı olanda, Uilfridi psixiatiyiya xəstəxanasına qoymustular, orada o beş il müddətində ölənə qədər qaldı (19 iyun 1898 il).

Lavkraft ansı, iki xalası və babası (Uippl Ban Byuren Fillips) tərəfindən tərbiyə olunmuşdur. Govard vunderkind idi - hələ iki yaşında ikən şeirləri əzbər oxuyurdu,  altı yaşinda isə özü artıq şeirlər yazırdi. Ştatın ən böyük qiraətxanasın sahibi olan babasının sayəsində, o klassik ədəbiyatla tanış oldu.  Klassika ilə yanaşı  o gotik proza və “min bir gecə” ərəb nağilları ilə maraqlanırdı .

6-8 yaşında ikən Lavkraft günümüzə qədər gəlib catmamış  bir-necə  hekəyə yazmıştı. 14 yaşinda ikən Lavkraft öz birinci ciddi yaradıcılığı olan “Mağaradaki vəhşi heyvan ” əsərini yazır.

Uşaq vaxtı Lavkraft tez-tez həstələnirdi və məktəbə ancaq səkkiz yaşında getmişdir, amma onu bir ildən sonra  oradan götürmüştilər. O çoxlu mütaliyə edirdi  və  eyni zamanda kimiyanı örqəniridi, 1899 ildən başlayaraq (“Elmi qazet”də) bir neçə əsər yazmışdi  (onları hektoqrafta kiçik tirajla çap edib çoxaldmıştı).  Dörd ildən sonra o yenidən məktəbə qayıtdı.

Uippl Van Buren Fillips 1904 ildə vəfat edti, bundan sonra onun  ailəsi çox yoxsullaştı və həmin küçədə  nisbətən  kiçik evə köçməyə məcbur oldu. Başqa yerə köçmək Govardı çox kədərləndirdi və o hətta intihar  etmək haqqında beyninə fikir gətirirdi. 1908-ci ildə ona baş vermiş əsəbi kəskinlik üzündən  məktəbi  bitirmədi və buna qörə çox utanırdı.

Lavkraft hələ uşaq ikən fantastika yazırdı (“Mağaradaki vəhşi heyvan ” (1905), “Əlkimiyaçı” (1908)),  lakin sonralar ona poeziya və esseni üstün tudtu. Bu “qeri-ciddi” janra o ancaq 1917 ildə “Daqon” və  sonra “Məqbərə”   hekəyaləri ilə qayıtdı. 1923 ildə  “Əsrarəngiz hekayələr ” (Weird Tales) jurnalıda  işiq üzü görmüş  “Daqon”  onun birinci nəşr olunmuş yaradıçılığı idi. Eyni zamanda Lavkraft birinci, nəticədə XX ərisin ən iri həcimli olmuş, yazışmasına başladı . Onun müxbiləri arasıda  Forrest Akkerman, Rober  Blox və Robert Hovard var idi.

Hovardın ansı Sara, uzun sürən isteriyadan sonra  depressiyaya qapıldı və ərinin öldüyü müalicəxanaya düşdü,  və  21 may 1921 ildə  orada  vəfat edti.  O özünün son  günlərinə qədər oğluna məktub yazırdı.

1919-1923 illərdə Lavkraft fəal surətdə yazırdı, həmin illərdə o 40-dan artıq, o cümlədən şərikli müəllifliklə, hekayə yaratmışdi.

Sonralar həvəskar jurnalistlərin  iclasında Hovard Lavkraft ukrain-yəhudi mənşəli və özundən yeddi yaş özündən böyük olan Sonya Grinə rast gəlmişdi.  Onlar 1924 ildə evlənib   Bruklinə (Nyu-York) köçtülər. Sakit  providenstən sonra Nyu-York həyatı Lavkraftın hoşuna gəlmədi.  Onun “O” hekəyasi çox cəhətdən avtobioqrafik idi. Bir neçə ildən sonra ər-arvadla ayrıldılar,  buna baxmayaraq  boşanmanı rəsmiləşdilər. Lavkraft öz doğma şəhərinə qayıtdı.  Uğursuz kəbinə qörə bəzi bioqraflar onun aseksual olduğunu güman edirdilər, amma  Grin onu, əksinə olaraq, “yaxşı  məşuq” adlandırırdı .

Providensə qayidaraq Lavkraft 1933 ilin özünə qədər, Braun-strit  10 ünvanlı, “viktorian  dövrünündən qalma  böyük taxta evdə” yaşayırdı. (bu ünvan  “Çarlz Dekster Vardın qəziyəsi” povestində  doktor Uilletin ünvani idi). Bu dövrdə  o praktik olaraq özünün,  jurnallarda çap olunmuş (əsasən “Əsrarəngiz hekayələr”də), bütün qısa hekəyələrini, həmdə  çoxlu böyük (“Çarlz Dekster Vardın qəziyəsi” və “Ağılsızlıq sıra dağları” kimi) işləri  yazmısdı.  Yazıçılıq uğurlarına baxmayaraq, Lavrkraftın həmişə ehtiyac içində olmuşdu. Onu yenə, ancaq artiq kiçik, evə köçmişdi. Robert  Hovadrın intiharı  ona  güclü  təsir təsir etmışdi. 1936 ildə  yazıcıda, ac qalmağın nəticəsi olan,  bağırsaq xərçənqi  aşkar edtilər. Hovarrd Fillips Lavkraft 15 mart 1937 ildə Preovidenstə  ( ABŞ, ştat Rod-Aylend)  vəfat edib.